Η οπή της ωχράς κηλίδας είναι μια πάθηση που προσβάλλει την ευαίσθητη περιοχή της ωχράς κηλίδας, που βρίσκεται στο κέντρο του αμφιβληστροειδούς χιτώνα. Στην περιοχή αυτή συναντάμε την μεγαλύτερη συγκέντρωση των φωτοϋποδοχέων (φωτοευαίσθητα κύτταρα). Λόγω αυτής της υψηλής συγκέντρωσης, η ωχρά κηλίδα είναι υπεύθυνη για την άριστη ποιότητα της κεντρικής μας όρασης, δηλαδή για την όραση που χρησιμοποιούμε για το διάβασμα, το γράψιμο, την οδήγηση, την αναγνώριση προσώπων και γενικά για να δούμε με τη μέγιστη δυνατή ευκρίνεια τις λεπτομέρειες μιας εικόνας.
Συμπτώματα
Η οπή της ωχράς κηλίδας οδηγεί σε απώλεια της κεντρικής όρασης. Στα πρώιμα στάδια ο ασθενής εμφανίσει θόλωση ή/και παραμορφώσεις (μεταμορφοψίες) της κεντρικής όρασης. Σε μετέπειτα στάδια εμφανίζεται ένα τυφλό σημείο (κεντρικό σκότωμα) στο κέντρο της όρασης που εμποδίζει τόσο τη κοντινή, όσο και τη μακρινή όραση. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση της κεντρικής οπτικής οξύτητας του ασθενούς η οποία μπορεί να φτάσει σε πολύ χαμηλά επίπεδα.
Αιτίες
Η οπή ωχράς σχετίζεται άμεσα με την εκφύλιση του υαλοειδούς, δηλαδή του διάφανου ζελατινώδους υγρού που «γεμίζει» το εσωτερικό του ματιού. Το υαλοειδές είναι φυσιολογικά κολλημένο στον πάνω στον αμφιβληστροειδή. Με την πάροδο της ηλικίας το υαλοειδές ρευστοποιείται, συρρικνώνεται και αποκολλάται από τον αμφιβληστροειδή (αποκόλληση υαλοειδούς). Σε ορισμένες περιπτώσεις, η πρόσφυση του υαλοειδούς στην ωχρά κηλίδα είναι τέτοια που δεν επιτρέπει την ομαλή αποκόλληση του από την ευαίσθητη αυτή περιοχή, με αποτέλεσμα την εμφάνιση ελκτικών δυνάμεων στην περιοχή γύρω από την ωχρά κηλίδα και τη δημιουργία ενός κενού στο κέντρο της ωχράς κηλίδας (οπή ωχράς κηλίδας). Αυτές οι ελκτικές δυνάμεις προκαλούνται από την πρόσφυση του υαλοειδούς πάνω στον αμφιβληστροειδή, από μεμβράνες που αναπτύσσονται πάνω στον αμφιβληστροειδή (επιαμφιβληστροειδική μεμβράνη) ή από συμφύσεις μεταξύ υαλοειδούς και αμφιβληστροειδή (υαλοειδο-αμφιβληστροειδική έλξη). Άλλες αιτίες δημιουργίας οπής της ωχράς κηλίδας είναι η υψηλή μυωπία, το χρόνιο οίδημα ωχράς κηλίδας και τα τραύματα του βολβού.
Αντιμετώπιση
Όταν η οπή ωχράς βρίσκεται στα αρχικά στάδια και δεν προκαλεί σοβαρά προβλήματα στην όραση του ασθενούς, τότε η αντιμετώπιση είναι συντηρητική με τακτικούς οφθαλμολογικούς ελέγχους, ώστε να παρακολουθείται η οπή και η εξέλιξή της. Σε οπές πλήρους πάχους συνίσταται υαλοειδεκτομή (βιτρεκτομή). Πρόκειται για μία ενδοσκοπική τεχνική, ελάχιστα επεμβατική, που έχει σκοπό με το κλείσιμο της οπής της ωχράς κηλίδας, αφενός να σταματήσει τη περαιτέρω απώλεια όρασης και αφετέρου να επιτευχθεί βελτίωσή της.
Κατά τη διάρκεια της βιτρεκτομής αφαιρείται το υαλοειδές που προκαλεί έλξεις στην ευαίσθητη περιοχή της ωχράς και αντικαθίσταται από ένα ειδικό αέριο που «ταμπονάρει» την οπή για την άμεση μετεγχειρητική περίοδο και σταδιακά την κλείνει. Το αέριο προοδευτικά απορροφάται από τον οφθαλμό και αντικαθίσταται από το υγρό που παράγεται από το ίδιο το μάτι. Η επέμβαση δεν είναι επώδυνη για τον ασθενή και συνήθως εκτελείται υπό τοπική αναισθησία. Προκειμένου να επιτευχθεί το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα και για την σωστή επούλωση, ο ασθενής πρέπει να διατηρεί τη θέση του κεφαλιού προς τα κάτω τις πρώτες 5-7 μετεγχειρητικές ημέρες, να διατηρεί το κεφάλι του, ώστε το αέριο να βρίσκεται σε διαρκή επαφή με την ωχρά κηλίδα.
Αφού κλείσει η οπή της ωχράς κηλίδας, η όραση βελτιώνεται σταδιακά μέσα σε μερικούς μήνες, αλλά το τελικό αποτέλεσμα εξαρτάται από το μέγεθος της οπής της ωχράς κηλίδας και το χρονικό διάστημα που παρέμεινε ανοιχτή.
FAQ
Πώς γίνεται η διάγνωση της οπή ωχράς κηλίδας;
Ο ασθενής θα πρέπει να υποβληθεί σε:
- Βυθοσκόπηση, για την διερεύνηση του αμφιβληστροειδούς.
- Οπτική τομογραφία συνοχής – OCT για την απεικόνιση της ωχράς κηλίδας με εξαιρετική ευκρίνεια.
Πόσο επιτυχημένη μπορεί να είναι η επέμβαση για την αποκατάσταση της οπής ωχράς κηλίδας;
Το ποσοστό ανατομικής επιτυχίας είναι πάνω από 90% και εξαρτάται από την χρονιότητα και το μέγεθος της οπής, καθώς και τη συμμόρφωση του ασθενούς ως προς τη σωστή θέση της κεφαλής κατά την πρώτη μετεγχειρητική περίοδο. Εφόσον η οπή κλείσει η όραση συνεχίζει να βελτιώνεται για μια περίοδο αρκετών μηνών.
